Emeklilik maaþýný artýrmanýn altýn kurallarý (2024)

Emeklilikte geliri artýrmak için çalýþýrken planlama yapmak gerekiyor. Emekli aylýðýný yükseltecek en kolay çözüm Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen prime esas kazanç tutarýnýn yükseltilmesi. Aylýk baðlama oraný sigortalýnýn yaþlýlýk, malullük, ölüm sigortalarýnda toplam prim ödeme gün sayýsýnýn her 360 günü için yüzde 2 uygulanýyor.Prim günün fazla olmasý, uzun yýllar çalýþmak deðil prime esas kazancýn yüksek olmasý aylýðý artýrýr. Ýkinci iþ için sigorta primi ödeyenlerin Kurum'a bildirdiði matrah arttýðý için aylýðý da yükseliyor. Yüksek emekli aylýðý konusunda merak edilen sorular Sabah gazetesinden Hazal Ateþ'in haberinde cevaplandý.

YÜKSEK PRÝM ÖDEMEK AYLIÐI ARTIRIR MI?Yüksek prim ödemesi aylýðý doðrudan artýrýyor. 2008 sonrasý dönem için aylýk baðlama oraný malullük, yaþlýlýk, ölüm sigortalarýnda toplam prim ödeme gün sayýsýnýn her 360 günü için yüzde 2 uygulanýyor. Hesaplamada 360 günden eksik süreler orantýlý olarak dikkate alýnýrken, aylýk baðlama oraný yüzde 90'ý geçemiyor.

2000'DEN SONRA NASIL BÝR SÝSTEM UYGULANMAYA BAÞLADI?Sigortalýnýn 2000 ve daha sonraki yýllara ait prime esas yýllýk kazancý güncelleme katsayýsý ile aylýk baðlanma oranýnýn çarpýmý sonucu bulunuyor. 1 Ekim 2008 sonrasýnda ortalama aylýk kazançla aylýk baðlama oranýnýn çarpýmý sonucu bulunmaya baþladý31 Aralýk 1999 öncesi dönemin tamamýnda çalýþmayanlar borçlanmaya gidebilir mi?Bu yýllarýndan tamamýnda çalýþmayanlar askerlik, doðum, yurtdýþý borçlanmaya gidebilir. Borçlanmanýn yüksek tavandan yatýrýlmasý aylýðý artýrýr.

UZUN YILLAR ÇALIÞMAK, PRÝM GÜNÜN FAZLA OLMASI EMEKLÝ AYLIÐINI ARTIRIR MI?Prim gün sayýsýnýn yüksek olmasý, uzun yýllar çalýþmak geliri artýrmak için tek baþýna yeterli olmaz. Brüt kazancýn yüksek yatýrýlmasý önem taþýyor. Eðer iki iþte birden çalýþýyorsanýz mutlaka ikinci iþ için de prim yatýrýn. SGK'ya bildirilen matrah artýnca emekli aylýðý da yükseliyor.

BAÐ-KUR EMEKLÝ AYLIÐINDA DA MI 3 DÖNEM ESAS ALINIYOR?2000 öncesi yüksek basamaktan prim ödeyenlerin aylýðý daha yüksek olur. Ekim 2008 sonrasýnda aylýklar daha düþük hesaplanýyor. Emekli aylýðýný yükseltmek isteyen Bað- Kur'lular prime esas kazançlarýný yükselterek yüksek prim ödemeli.

EMEKLÝLÝKTE ÇOCUK SAYISININ FAZLA OLMASI AYLIÐI ARTIRIR MI?Baþvurulurken tahsis formu doldurulur. Bakmakla yükümlü eþle birlikte çocuk sayýsý da eklenir. Bakmakla yükümlü kiþiler olmasý aylýk baðlama oranýný artýrýr.

SSK'DAN EMEKLÝ OLMAK DAHA MI AVANTAJLI?Ýmkâný olanlar isteðe baðlý sigorta, Bað-Kur yerine SSK seçeneðine yönelmeli. 2008 öncesi sigortalý olanlarda hangi kurumdan emekli olunacaðýnýn belirlenmesi için son yedi yýla bakýlýyor. Son yedi yýl iki kuruma baðlý çalýþanlar 3.5 yýlý aþan hizmetin bulunduðu kurumdan emekli olur. SSK'dan emekli olmak isteyenlerin son 3.5 yýlý bu sigorta kolunda geçirmesi gerekiyor. Bu da daha erken ve yüksek aylýk imkâný veriyor.

EMEKLÝ AYLIÐININ ARTMASINDA 2000 ÖNCESÝ PRÝMLER NEDEN ÖNEMLÝ?2000 önceki dönem aylýk hesabý gösterge, memur maaþ katsayý ve aylýk baðlama oraný çarpýmý ile bulunuyor. 31 Aralýk 1999 gününe kadar normal koþullarda 5 bin prim günü için göstergeden aylýk baðlanacaksa aylýk baðlama oraný yüzde 60 uygulanýyor. Aylýk baðlama oraný 5 bin prim gününden sonra her tam 240 gün için yüzde 1, kadýnlar için 50, erkekler için de 55 yaþýndan sonraki her tam yaþ için yine yüzde 1 oranýnda artýrýlýyordu. Gösterge sisteminin esas alýndýðý 2000 öncesi primler emekli aylýðýný yükseltiyor.

ASKERLÝK BORÇLANMASININ AYLIÐA ETKÝSÝ HER ÇALIÞAN ÝÇÝN AYNI MI?Askerlik borçlanmasýnýn emekli aylýðýna etkisi, prim ödeme gün sayýsý, askerlik dönemi ve göstergeye göre deðiþir. Özellikle 2000 öncesi dönemin yüksek tavandan yatýrýlmasý geliri artýrmada önemli katký saðlar. Kanuna göre askerlikte geçen hizmet süreleri, sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önce ise; sigortalýlýk baþlangýç tarihi, borçlandýrýlan süre kadar geriye götürülür.

Ýþverenin SGK'ya bildirimde ücreti düþük göstermesi durumunda ne yapmak gerekiyor?
Ücretin düþük bildirimi emekli aylýðýný da düþürür. Kurum'a dilekçe verilebileceði gibi dava açýlarak da hizmet tespiti yaptýrýlabilir. Ýlerleyen dönemde sýkýntý yaþamamak için yatýrýlan primlerin düzenli olarak kontrol edilmesinde fayda bulunuyor.
Memurun emekliliðinde ek gösterge neden önemli?
Memurlar emekli olurken derecesi, kademesi, hizmet süresi, ek göstergesi belirleyici oluyor. Ekim 2008 öncesi iþe baþlayan memurun emekli aylýðý hesaplanýrken gösterge, katsayý sistemi dikkate alýnýyor. Buna göre 25 yýl çalýþan memura aylýk kazancýnýn yüzde 75'i oranýnda aylýk baðlanýyor. 2008 sonrasý ise bu oran yüzde 50'ye düþüyor.

YAÞLILIK AYLIÐI BAÐLANACAK STATÜ NASIL BELÝRLENÝYOR?1 Ekim 2008 ve sonrasýnda ilk defa sigortalý olanlar çalýþma hayatý boyunca en fazla hizmetinin bulunduðu statüden emekli olacaktýr. Bu tarihten önce sigortalý olanlar ise son yedi yýllýk fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eþit olmasý halinde ise eþit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduðu statüden baðlanýr.

EMEKLÝ AYLIÐI NE ZAMAN BAÞLAR, ORAN NASIL HESAPLANIYOR?
Sigortalýlarýn aylýða hak kazanma þartlarýný yerine getirmeleri halinde aylýklarý, yazýlý istek tarihini takip eden aybaþýndan itibaren baþlamaktadýr. Kurumca baðlanan aylýklar, her yýlýn Ocak ve Temmuz tarihlerinden geçerli olmak üzere bir önceki altý aylýk döneme ait TÜFE oraný kadar artýrýlýr.
Hangi sigortalýlar daha kolay þartlar ile yaþlýlýk aylýðýna hak kazanmaktadýr?
Sosyal güvenlik uygulamalarýnda, çalýþmaya baþladýðý tarihten önce malul olan, engelliliði nedeniyle vergi indiriminden yararlana, çalýþma gücü kaybý olan, maden iþyerinin yer altý iþlerinde çalýþan, erken yaþlandýðý tespit edilenlere kolay þartlarda emeklilik imkaný saðlanýyor.

Emekliyim tüm sigorta kollarýna tabi olarak çalýþmaya baþladým. Ýþten ayrýldýðýmda emekli aylýðým tekrar nasýl baðlanýr?
Tekrar hesap edilir mi? Yeni aylýk, eski aylýðýn kesildiði tarihten sonra aylýklara yapýlacak artýþlar uygulanarak yeni aylýk baþlangýç tarihi itibarýyla bulunan tutarý ile emeklilik sonrasý çalýþmaya ait kýsmi aylýðýn toplamýndan oluþur.