SORU: Eylül ayýnda emekli oldum memur emeklisiyim. Yaþ haddinden deðil normal þartlarda oldum. Fakat emekli olduðuma çok piþman oldum. Maaþ az liseye giden kýzým var eþimden ayrýyým tekrar görevime dönmem mümkün mü..Bilgi vermenizi rica ediyorum..
CEVAP: Emeklilik talebinde bulunan memur, emeklilik talebinden vazgeçebilir mi?
Emekli olan memur emekliliðini iptal edilip tekrar eski görevine baþlamasýný talep edebilir mi veya böyle bir talepte Kurumlar memuru eski görevine baþlatabilir mi?
Genel olarak memurlarýn çalýþma süreleri 65 yaþlarýný doldurduklarý tarihte sona erer. Bu yaþtan önce emeklilik memurlarýn talebi ile gerçekleþir ve Kurumlar memurun emeklilik talebi olmadan 65 yaþlarýný doldurmadan emeklilik iþlemini tesis edemez.
Memurlar emekli aylýðý baðlanmasý için, bazý durumlar dýþýnda (bu durumlar yaþ haddi, kadrosuzluk, resen emeklilik gibi durumlar) zorlanamaz.
Memurlar, hizmet ve yaþ þartlarýný taþýrlarsa talep etmeksizin emekli olamazlar. Emekli olmak, emeklilik zamanýný tespit etmek memurun iradesiyle gerçekleþen bir durumdur. Memurlar, emeklilik koþullarýný, yani hizmet + yaþ koþullarýný tamamladýktan sonra talepleri üzerine emeklilik iþleminin yapýlmasýný isteyebilirler.
Peki, emeklilik iþleminin yapýlmasýný talep eden, ancak emeklilik iþleminde beklediði durumlar dýþýnda bir durumun ortaya çýktýðýný gören memur emeklilik iþlemini iptal ettirebilir mi?
Memurun bekleyip de farklý ortaya çýkan durumlar neler olabilir.
Bir memur, çalýþýrken bulunduðu derece ve kademenin emeklilik iþleminde daha düþük olduðunu gördükten sonra emeklilik iþleminin iptalini isteyebilir. Zira intibak iþlemi, sitemizde de zaman zaman deðerlendirdiðimiz konulardan biridir ve emekli aylýk ve emekli ikramiye tutarýný etkileyen bir iþlemdir. 1 inci derece 4 üncü kademe + 2200 ek gösterge üzerinden aylýk ve ikramiye tutarýný alacaðýný bekleyen bir memur, emeklilik iþleminde 2 nci derecenin 1600 ek göstergesi üzerinden emeklilik iþleminin yapýldýðýný gördüðü an hem emekli aylýk tutarýnda hem de emekli ikramiye tutarýnda azalma olduðunu gördüðünden, emeklilik iþleminin iptal edilmesini isteyebilir.
Yani, intibak iþleminden (terfi iþlemleri, ilave derece ve kademelerin verilmesi vb. gibi 657 sayýlý Kanunda yer alan durumlar) oluþacak hatalar/veya memurun intibak iþlemini bilmemesi gibi durumlar önemli olmaktadýr.
Bir baþka durum olarak, emekli ikramiyeleri tam yýllara karþýlýk yapýlmaktadýr ve özel sektör iþyerlerinde ve bazý durumlarda resmi sektör iþyerlerinde geçen sürelerinin de emekli ikramiyesi yýllarýna ekleneceðini düþünüp ona göre hesap yapmýþ olabilirler. Ancak emekli iþleminde bu beklentileri karþýlanmadýðýný gördükten sonra da emekliliklerinin iptalini isteyebilirler.
Yine bir baþka durum olarak da, genel olarak kamu iþyerlerinde uygulama olarak bir memur emekli olmak istediðinde emeklilikten önce birikmiþ yýllýk izinlerini kullanýp ondan sonra emekli olmak isterler. Bunun için de yýllýk izinleri öncesinde ileriki bir tarih olarak emeklilik talep dilekçelerini verirler ve Kurumlarda bu talebi yerine getirirler. Ancak, memur yýllýk izin bitiminde emekli olmak için daha erken olduðunu düþünüp genç yaþta erken emekli olmaktan vazgeçebilir ve emekli olmak istemez.
Bu örnek durumlar emekli iþleminin iptalini gerektirir mi? Kurumlar tarafýndan emeklilik onayý alýnýp emeklilik belgeleri de Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen bir memurun emeklilik iþlemleri iptal edilebilir mi?
Emekli olmayý talep eden memur hakkýnda Kurumlarýn en yüksek amirinin onayý alýnarak emeklilik iþlemleri yürürlüðe girer. Talep tarihinden itibaren 1 ay geçtikten sonra da Kurumlar tarafýndan memurun göreviyle iliþiðinin kesilmesi gerekir. Bu husus 5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanunu Madde 48 hükmünde kurala baðlanmýþtýr.
5510 sayýlý Kanun Madde 28 de bulunan diðer bir hüküm þu þekildedir: "Yukarýdaki fýkralarda belirtilen yaþlýlýk aylýklarýndan yararlanabilmek için, ..... 4 üncü maddenin birinci fýkrasýnýn (c) bendinde belirtilen sigortalýlarýn ise istekleri üzerine yetkili makamdan emekliye sevk onayý alýndýktan sonra iliþiklerinin kesilmesi þarttýr."
Hak kaybýna uðrayan memurunun göreve tekrar baþlama talepleri kabul edilebilir mi?
Emeklilik mevzuatlarýnda, kendi hür iradelerini kullanarak emeklilik müracaatýný yapmýþ memurlarýn, tekrardan göreve dönmelerini saðlayacak bir hüküm yoktur.
Emekli memur, emekliliðinin iptal edilip tekrar eski görevine baþlatýlabilir mi?
Bu konu hakkýnda, yani emeklilerin kamu iþyerlerinde tekrardan görev almalarýný engelleyen yasal düzenleme bulunmaktadýr. 2005 yýlýndan bu yana uygulanan 5335 sayýlý Kanunun 30 uncu maddesi buna engel olmaktadýr. Ýstisna olarak belediyelerin emekli memurlarý yine memur kadrosuna atama yapabileceklerini (5335 kapsamýnda yer almadýklarýndan) deðerlendirmekteyiz.
Sonuç deðerlendirmemiz olarak;
1)Emekliliðin iptali:
Emekliliðin iptalini isteyen memurun ileriki bir tarihte emekli olacaðýný belirttiði tarihten önce ve emeklilik talep tarihinden 1 ay geçirmeden önce Kurumuna emeklilik iþleminin iptal edilmesini istemesi halinde mümkün olabileceðini deðerlendirmekteyiz.
Ancak, memurun belirttiði emeklilik tarihi itibariyle emekliye sevk onayý alýndýktan sonra emeklilik iþleminin iptal edilmesini istemesi halinde bu iþlemlerin iptal edilemeyeceðini deðerlendirmekteyiz.
2)Emeklilikten sonra tekrar göreve dönme talepleri:
5335 sayýlý Kanun Madde 30 hükmünde emeklilerin tekrar kadrolu olarak memurluk statüsüne baþlatýlamayacaklarý belirlenmiþtir. Bu hükümde istisna olarak Cumhurbaþkaný tarafýndan atanan veya görevlendirilenler, Türkiye Büyük Millet Meclisince yapýlan seçimler sonucunda görev verilenler, yükseköðretim kurumlarýnýn öðretim üyeliklerine ve Saðlýk Bakanlýðýnýn tabip ve uzman tabip kadrolarýna atananlar, emekli olmalarýna raðmen yeniden memur statüsünü kazanabilmektedirler.
Sonuç baðlamýnda deðerlendirmemiz;
Belediyeler hariç olmak üzere kamu kurumlarýndan emekli olan memurlarýn ayný görevlerine tekrar dönmelerine 5335 sayýlý Kanun engel olmaktadýr.
Konu hakkýnda genel deðerlendirme olarak; memurlarýn bir daha dönüþü olmayan emeklilik taleplerini, hem maddi olarak hem de manevi olarak, yani emekli olduktan sonra piþmanlýk duymadan etraflýca çok iyi düþünüp karar vermeleri gerektiðini söyleyebiliriz.
