Met veilig vrijen zorg je ervoor dat je geen soa krijgt of overbrengt naar iemand anders. Ook kun je met veilig vrijen een zwangerschap voorkomen.
Een soa wordt overgedragen via sperma, voorvocht, bloed, vagin*al vocht en bij contact tussen slijmvliezen in de vagin*, penis, anus en in de mond. Je hebt veilig seks als je gebruikt maakt van voorbehoedsmiddelen die dit directe contact tussen de slijmvliezen en lichaamsvocht uitsluiten.
Om je zelf en je partner te beschermen tegen soa’s maak je gebruik van een condoom. Om ook veilige orale seks te hebben kun je gebruik maken van een beflapje of een open geknipt condoom.
Je kunt veilig vrijen als het seksueel contact alleen bestaat uit
- (tong) zoenen, let wel op: Er ontstaat wel een kans op overdracht van het herpesvirus. Overdracht vindt plaats wanneer de ander of jijzelf op dat moment een koortslip heeft (technisch gezien is er dan geen sprake van een soa, omdat een koortslip niet als soa wordt aangerekend). Hoewel de kans hierop kleiner is, kan herpes overdracht ook al plaats vinden voordat symptomen van een koortslip zichtbaar zijn
- Bij strelen en masseren loop je ook geen risico om besmet te raken met een soa.
- Knuffelen kan geen kwaad, zolang er niet bloot met de geslachtsdelen tegen elkaar aan gewreven wordt. Wil je elkaar veilig bevredigen dan kan dat met de hand.
Wat is dan precies veilig voor het voorkomen van soa’s ?
Veilig vrijen doe je wanneer:
- Jij en je vaste partner samen een soa- test hebben gedaan en jullie geen soa hebben en geen andere partners hebben. Dan hoef je geen condoom te gebruiken (tenzij je een zwangerschap wilt voorkomen, dan is het belangrijk om een condoom of een andere vorm van anti-conceptie te gebruiken zoals bijvoorbeeld de pil of een spiraaltje, lees meer op https://www.anticonceptie.nl)
- Je iemand alleen streelt, zoent, knuffelt of masseert met je kleding aan.
- Je een goedgekeurd condoom gebruikt.
- Je een goedgekeurd condoom met voldoende glijmiddel gebruikt als je met de penis in de anus gaat.
- Je bij pijpen, beffen of kontlikken (rimmen) een condoom, of beflapje gebruikt.
- Je PrEP gebruikt als je seks hebt en risico loopt op hiv. Let wel op je kunt nog wel steeds andere soa’s krijgen! Condoomgebruik blijft dus belangrijk. Lees meer over Prep op https://www.soaaids.nl/nl/voorkom-soas/prep
- Je hebt hiv en een ondetecteerbare viral loas. Je kunt het hiv virus dan niet overdragen op anderen. Let wel op! Je kunt nog wel steeds andere soa’s oplopen.
- Als je bij beffen en pijpen geen (menstruatie) bloed of sperma in de mond krijgt, loop je geen risico op hiv. Het risico op andere soa’s blijft bestaan.
Tips voor veilig condoom gebruik:
Do’s
- Gebruik altijd een goed condoom. Let op dat er op de verpakking van het condoom het CE keurmerk staat;
- Gebruik geen condooms die over de houdbaarheidsdatum zijn;
- Open condooms niet met een schaar of met je mond. Hiermee loop je het risico dat je het condoom scheurt;
- Oefen met een condoom. Jongens kunnen bij zichzelf een condoom omdoen en meisjes kunnen oefenen door een condoom om bijvoorbeeld een banaan te rollen;
- Knijp het topje van het condoom dicht wanneer je deze omdoet;
- Gebruik een nieuw condoom wanneer je wisselt van vagin*le naar anale seks;
- Gebruik een nieuw condoom wanneer je langer dan een kwartier seks hebt;
- Houd de onderkant van het condoom stevig vast wanneer je terugtrekt;
- Pas na het klaarkomen je penis terugtrekken;
- Een nieuw condoom gebruiken als je bent klaargekomen en nog een keer wilt vrijen;
- 1 condoom per keer gebruiken;
- Gebruik ook een condoom voor orale seks met een man (pijpen);
- Gebruik ook een condoom voor orale seks met een vrouw (beffen). Je kunt hiervoor speciale beflapjes kopen of een condoom openknippen.
Don’ts
- Het condoom bij het omdoen in 1 keer afrollen zonder het topje dicht te knijpen, dan blijft er lucht in het condoom zitten waardoor hij kan knappen
- Een halfuur vrijen met hetzelfde condoom
- Na het klaarkomen nog een tijdje in de vagin* of anus blijven zitten met je penis. Hierdoor kan het condoom afrollen en achterblijven in de vagin* of anus.
- Terugtrekken zonder het condoom met je vingers tegen te houden
- Als je klaargekomen bent, nog een keer met hetzelfde condoom vrijen
- 2 condooms over elkaar gebruiken. Dan scheuren ze juist.
- Hetzelfde condoom gebruiken voor vagin*le en anale seks. Hiermee vergroot je de kans op infecties en het condoom kan scheuren.
Mocht je nog nooit een condoom gebruikt hebben, dan is het slim om een keer te oefenen. Jongens/mannen kunnen oefenen door bij zichzelf een condoom om te doen. Meisjes/vrouwen kunnen dit oefenen door een condoom over een banaan af te rollen of het condoom af rollen over 2 vingers van een vriendin.
Het is belangrijk dat je een goedgekeurd condoom gebruikt, als je condooms koopt kijk dan of er een CE- logo op de verpakking staat. Dit is een Europees keurmerk. Ook is het belangrijk dat je de houdbaarheidsdatum check. Oude condoom zijn niet veilig.
Bewaar je condooms op een koele en donkere plek. Leg ze dus niet direct in het zonlicht. Controleer met regelmaat of de houdbaarheid nog geldig is. Neem je condooms mee opzak, bewaar ze dan niet bij je sleutels of in je portemonnee, hierdoor kan het condoom beschadigd raken en geen bescherming meer geven. Open de condoom verpakking ook niet met je tanden of met een schaar.
Seks is vaak fijner bij het gebruik van glijmiddel. Let er op dat je alleen glijmiddel gebruikt dat op waterbasis is gemaakt. Glijmiddel op basis van bijvoorbeeld silicone (niet op waterbasis) kan het rubber van het condoom beschadigen.
Gebruik zeker geen gezicht crème, babyolie, bodylotion, vet (vaseline), gel of zonnebrandcrème als glijmiddel.
Praten over condooms kan last zijn. Hieronder staan een aantal tips die je misschien kunnen helpen:
- Bedenkt voor je zelf wanneer je over condoomgebruik wilt beginnen. Vaak als je net iemand hebt ontmoet wil je niet direct praten over veilig vrijen maar als je hiermee wacht tot na het vrijen ben je te laat;
- Bedenk vooraf hoe je met je partner over condooms gaat praten en wat je wil zeggen. Wat het mogelijk wat makkelijker maakt is door het van tevoren te oefenen.
- Het allerbelangrijkste is om voor duidelijk te zijn. Zeg eerlijk dat je geen soa wil oplopen of zwanger wilt worden of een zwangerschap wil veroorzaken. Je partner begrijpt meteen waar je het over hebt.
Je bent niet de enige die het moeilijk vindt om over condoomgebruik te praten. Bespreek dit onderwerp eens met een vriend/vriendin en vraag hoe zei dit aanpakken. Mogelijk hebben zij nog wat tips voor je.
Zorg ervoor dat je altijd zelf condooms bij je hebt en reken hiervoor niet op je sekspartner, ook als je een meisje/vrouw bent, ook als je niet van plan bent om met iemand naar bed te gaan. Je weet maar nooit. Je weet dan zeker dat je niet zonder condoom komt te zitten en het condoom veilig is en niet over de datum of beschadigd.
Soa’s en drugs of alcohol
Het gebruik van drugs of alcohol in combinatie met seks verhoogt het risico op het oplopen van soa’s. Als je onder invloed bent van drugs of alcohol zijn voornemens om een condoom te gebruiken minder makkelijk vol te houden.
Ook wordt de kans op een condoomincident, bijvoorbeeld het scheuren of afglijden van het condoom tijdens de seks, groter. Dit komt doordat je mogelijk meer risico’s neemt tijdens de seks en minder goed je grenzen kunt afbakenen. Het kan zijn dat je seks hebt meerdere mensen en/of met mensen waarvan je niet weet of zij soa vrij.
Als je drugs spuit en naalden deelt loop je een risico op het oplopen van hiv, hepatitis B en C. Ook kun je zelf deze soa’s overdragen door het delen van naalden als jij met een van deze soa’s besmet bent. Gebruik dus altijd schone naalden.
Maak je je zorgen over de hoeveelheid drugs of alcohol die je gebruikt, neem dan contact op met je huisarts. Ook kun je terecht op: https://www.jellinek.nl/ben-ik-verslaafd/
Auteur: Mw. F. Reijnen, verpleegkundige seksuele gezondheid.
Bronnen:
Soa Aids Nederland – https://www.soaaids.nl/nl/voorkom-soas
Jellinek – https://www.jellinek.nl/ben-ik-verslaafd/
